Κυρίες και κύριοι... Ο Καραγκιόζης και η παρέα του!

Στο πλαίσιο του μαθήματος της Λογοτεχνίας της Α΄Γυμνασίου οι μαθητές και οι μαθήτριες του Α3 ερεύνησαν τη γέννηση και την ιστορία του Θεάτρου Σκιών, αναζήτησαν στο διαδίκτυο πληροφορίες και εικόνες για τα πρόσωπα και τη θεματολογία των έργων του και μας τα παρουσιάζουν στην τάξη! 
Στην έρευνα μας στο διαδίκτυο θέτουμε ένα βασικό στόχο: Αναφέρουμε πάντα την πηγή μας, δηλαδή την σελίδα από την οποια αντλήσαμε πληροφορίες και οπτικό υλικό.

Ο Καραγκιόζης

Είναι ο ιδανικός τύπος του φτωχού Έλληνα, του τόσο φτωχού που έχει πια απαρνηθεί κάθε ιδιωτική φροντίδα κι έχει εξυψωθεί σε εύθυμη φιλοσοφική θεώρηση της ζωής. Είναι αγαθός, σκληρός καμμιά φορά στ'αστεία του, αλλά καλόκαρδος στο βάθος. Γεμάτος τεμπελιά και αισιοδοξία, αλλά και γεμάτος διάθεση ν'ανακατεύεται σε όλα. Τον ενδιαφέρει κάθε τι που γίνεται γύρω του, όλους τους πειράζει και τους κοροϊδεύει και προ πάντων τον ίδιο τον εαυτό του. Το χέρι του είναι εξαιρετικά ευκίνητο και υπερβολικά μακρύ, για σκηνικούς λόγους, για να μπορεί να ξύνει την πλάτη του και το κεφάλι του ή για να χειρονομεί. Επίσης έχει συμβολική σημασία γιατί εκπροσωπεί το έξυπνο πνεύμα του. Καρπαζώνει προθυμότατα, δέρνει αλλά και δέρνεται. Είναι ευφυολόγος, ετοιμόλογος και αστείος, ποτέ όμως γελοίος. Δεν είναι ταπεινός, ούτε όταν δέρνεται. Το δέχεται κι αυτό σαν μια κακοτυχία του και σαν συνέπεια της κακοκεφαλιάς του, με την ίδια εύθυμη εγκαρτέρηση και το ίδιο ειρωνικό του κέφι.

http://www.karagiozismuseum.gr/figoures/

Ο Χατζηαβάτης

Ο Χατζηαβάτης: Ο τύπος του ραγιά που ζει ακόμα με την ανάμνηση της τουρκοκρατίας. Παμπόνηρος, ανήσυχος για όλα, αδύνατος, δειλός, κόλακας και γαλίφος, κυρίως απέναντι στους ισχυρούς. Προσποιείται τον μισοκακόμοιρο ενώ ο νους του δουλεύει και ειδικά στις βρωμοδουλειές. Από την άλλη πλευρά, εκπροσωπεί τον τύπο του βιοπαλαιστή αστού. Το επάγγελμά του είναι τελάλης, μεσίτης και ταχυδρόμος που εκτελεί παραγγελίες του μπέη και του πασά. Ωστόσο είναι ευγενικός, αξιοπρεπής και αξιόπιστος. Οικογενειάρχης, αν και δεν παρουσιάζεται αυτό ποτέ στη σκηνή, είναι πιο μορφωμένος κοινωνικά από τον Καραγκιόζη και γνωρίζοντας καλύτερα τον κόσμο προσπαθεί πάντα να διορθώνει τον φίλο του ή να τον δασκαλεύει.

http://www.karagiozismuseum.gr/figoures/

Θανάσης Σαργκσιάν

Τα κολλητήρια                                      

Τα παιδιά του Καραγκιόζη, οπτικά αντίγραφα του πατέρα. Ο Κολλητήρης, ο Κοπρίτης και ο  Μιριγκόγκος. 

Από τους τρεις αυτούς γιους του Καραγκιόζη, τον πιο ενεργό ρόλο έχει ο  Κολλητήρης που πλάστηκε από τον Μίµαρο, κατ’ εικόνα και οµοίωση του πατέρα του. Του  µοιάζει στο πρόσωπο, στους τρόπους και στο χαρακτήρα. Είναι και αυτός παµπόνηρος, παίρνει µέρος στις ανδραγαθίες του πατέρα του, αλλά οι εµφανίσεις του στη σκηνή είναι σύντοµες, αµέριµνες και χαρούµενες.

Κοπρίτης: Ο δεύτερος γιος του Καραγκιόζη. Όλη η οικογένεια απορεί πως παχαίνει χωρίς να τρώει. Φωτοκόπια του μεγαλύτερου αδερφού του τόσο στην εμφάνιση όσο και στον χαρακτήρα. Είναι υπερβολικά αυθάδης, υπερκινητικός και χρησιμοποιεί αστείες ατάκες. Υποδύεται τον κουτό ενώ αντίθετα είναι πανέξυπνος κι ετοιμόλογος, με αυτό τον τρόπο κερδίζει το γέλιο και την συμπάθεια του κοινού.

 

Πιτσικόκος ή Μιρικόγκος: Το μικρότερο μέλος της οικογένεια των Καραγκιοζοπουλαίων. Μιλάει με μια αστεία μπεμπεδίστικη γλώσσα, με την ιδιαιτερότητα των μικρών παιδιών.               

 

 

 

http://kid123.gr/index.php/paramythia/karagiozis

Ζωή Παπαγεωργοπούλου

Ο Μπαρμπαγιώργος

Στον αντίποδα του Χατζηαβάτη βρίσκεται ο Μπαρμπαγιώργος.

Ορεσίβιος, πρωτόγονος, βλάχος, μιλά μια ιδιότυπη διάλεκτο, με όλα τα χαρακτηριστικά ιδιώματα του τόπου του. Είναι, ίσως, ο πιο κωμικός, ο πιο αστείος απ' όλους τους ήρωες του θεάτρου σκιών.

Είναι θείος του κεντρικού ήρωα και η εμφάνιση του είναι σχεδόν πάντα ευχάριστη για τον Καραγκιόζη, αφού ο Μπαρμπαγιώργος έρχεται στο «άστυ» φορτωμένος με τυριά, καρδάρες και γίδια όλα πεσκέσια στο «ανεψουδι του»· Τα καλούδια αυτά «κουρδίζουν» τις άδειες κοιλιές της φαμίλιας.

Συχνά, μάλιστα, λειτουργεί ως από μηχανής θεός, αφού γλιτώνει το φουκαρά Καραγκιόζη από τα χέρια και το άγριο ξυλοκόπημα τού Βεληγκέκα. Οι χοντροκομμένοι τρόποι του Μπαρμπαγιώργη γίνονται ακόμη πιο εμφανείς όταν εκείνος προσπαθεί, ματαίως, να μεταμορφωθεί σε πρωτευουσιάνο, συνδυάζοντας φράκο με τσαρούχια ή καπέλο με φουστανέλα. Το αποτέλεσμα πάντα σκέτο φιάσκο, αλλά χρήσιμο μάθημα στο μέσο Αθηναίο που επιθυμεί να ξεχάσει την αγροτική καταγωγή του.

Μεγαλωμένος στα βουνά, έχει μια υπεράνθρωπη δύναμη, την οποία ούτε ο ίδιος συνειδητοποιεί.

Στο χωριάτικο μυαλό του δεν χωράνε υποκρισίες, κομπίνες, δήθεν συμπεριφορές και τερτίπια, Γι' αυτό και συνήθως χειροδικεί κάθε επίδοξο σοφιστή.

Είναι γνήσιος, αληθινός, πέτρινος, άκαμπτος. Αποδίδει δικαιοσύνη. Είναι ο λαός που ξεσπά αυθόρμητα και απρόβλεπτα.

«…Μπάρμπα… Ο Βεληγκέκας με βαράει...» «Δεν θύμωσα ακόμη!» «Μπαρμπούλη, σώσε με…. Με σκοτώνει στο ξύλο» «Δεν θύμωσα ακόμη!»

WWW.KARAGKIOZIS.COM

Γιώργος Σωτηρίου

Ο Βελιγκέκας

Ο Βελιγκέκας ή Βελή Γκέκας ήταν Δερβέναγας, αλβανικής καταγωγής από την πόλη Σκόδρα, έμπιστος του Αλή Πασά.

Υπήρξε ονομαστός τόσο για τη σκληρότητά του όσο και για την ανδρεία του την οποία και είχε εκτιμήσει ο Αλή Πασάς προσλαμβάνοντάς τον στις υπηρεσίες του, χρησιμοποιώντας τον κυρίως ως διώκτη των Ελλήνων αρματολών, από τους οποίους και σκότωσε πολλούς. Ήταν πολύ γνωστός στη Θεσσαλία και τη Δυτική Στερεά και αργότερα σ' όλη τη χώρα για τη σκληρότητα και την τραχύτητα που επέδειξε. Ο Βελιγκέκας, φύλακας στο σεράι, συνήθως χτυπάει τον Καραγκιόζη κάθε φορά που θέλει να μπει μέσα.

www.wikipedia.com

www.karagiozismuseum.gr

Ιφιγένεια Πορίχη

Ο Πασάς  

Είναι ο εκπρόσωπος της τούρκικης εξουσίας και την επισημότητά του την εκδηλώνει με το σοβαρό, αυστηρό ύφος του και με τον στόμφο της ομιλίας του. Είναι επιβλητικός, με πλούσιο ντύσιμο και δεν τραγουδάει ποτέ όπως τα άλλα πρόσωπα του θιάσου επειδή θεωρείται αξιοσέβαστος.

http://www.karagiozismuseum.gr/figoures/

Ευαγγελία Χειμαριού

ΑΓΛΑΪΑ: Η γυναίκα του Καραγκιόζη

Εκπροσωπεί τον χαρακτήρα της φτωχής Ελληνίδας νοικοκυράς που προσπαθεί να βοηθήσει την οικογένειά της δουλεύοντας σε ευκατάστατες οικογένειες.

Σε παραστάσεις που ο σύζυγος της παντρολογιέται θεωρείται ότι είναι πεθαμένη. Σε μερικές παραστάσεις εμφανίζεται ατημέλητη, άσχημη και γλωσσοκοπάνα. Σε άλλες είναι η απλή γυναίκα που προσπαθεί να επιβιώσει και να φροντίσει την οικογένεια της.

Συνήθως δεν εμφανίζεται στην σκηνή, αλλά η χαρακτηριστικά γκρινιάρα της φωνή ακούγεται μέσα από το σπίτι του Καραγκιόζη. Είναι πάντα ψυχραιμή με τα καμώματα του Καραγκιόζη και πάντα έγκυος. 

 Η Αγλαΐα δεν είναι, βέβαια, ούτε όμορφη ούτε καλοντυμένη. Είναι, όμως, υπομονετική και με έντονο το αίσθημα της αφοσίωσης μοιράζεται με τον Καραγκιόζη και τα παιδιά της την πείνα και τις κακουχίες.

http://www.karagiozismuseum.gr/figoures/

http://www.karagkiozis.com/char_gynaikes.htm

Ειρήνη Χαντζαρίδου

Η Βεζυροπούλα

Η όμορφη και κακομαθημένη κόρη του Πασά.
Είναι ερωτευμένοι μαζί της οι περισσότεροι ήρωες. Σέβεται τον πατέρα της αλλά έχει ένα μοναδικό τρόπο να τον πείθει να της κάνει τα χατίρια. Για να περνά την ώρα της και μόνο, περιπλέκει με τα καπρίτσια της τις καταστάσεις.
Σύμβολο ομορφιάς και γυναικείας καπατσοσύνης, αντικείμενο έρωτα και φυσικά το μήλο της έριδος . Η Βεζιροπούλα, αντίθετα, έχει όλα τα χαρίσματα: Θεϊκή ομορφιά, ευγένεια, ωραίο ντύσιμο και μια βαθιά κρυφή ανεξαρτησία, αφού καταφεύγει σε όλα το τεχνάσματα, προκειμένου να παντρευτεί με τον άντρα που αγαπά. Δεν έχει καμία σημασία το γεγονός ότι είναι Τουρκοπούλα. Όπως αναφέρθηκε ήδη, οι γυναίκες είναι πάντοτε καλές και γλυκές

http://karagiozis-figoures.gr/

http://www.karagkiozis.com/char_gynaikes.htm

Θεοδώρα Χαρτοφύλαξ

Ο Μορφονιός

Το όνομα «Μορφονιός» σίγουρα αποτελεί ευφημισμό όσον αφορά στο συγκεκριμένο τύπο ανθρώπου. Πρόκειται για ένα κακάσχημο νάνο με τεράστιο κεφάλι και μικρό σώμα τεράστια μύτη και βλακώδες ύφος. Διαθέτει ωστόσο ένα μεγάλο πλεονέκτημα: Παντελή έλλειψη αυτογνωσίας.«Ουίτ, είμαι ο Μορφονιός / της μάνας μου καμάρι / όλες οι νιες μαραίνονται / ποια θα με πρωτοπάρει...».Είναι, μάλιστα, τόσο πεπεισμένος για το... θείο κάλλος του, ώστε βάζει και υψηλούς στόχους: κορίτσια με προίκα την κόρη του Βεζίρη ή την εκάστοτε περιζήτητη καλλονή. Συχνά, μάλιστα έχει την αίσθηση πως είναι παντοδύναμος, γι’ αυτό προσπαθεί να τα βάλει με τον «κατηραμένον όφι» ή το «τέρας»,με τα αναμενόμενα αποτελέσματα.Ο Καραγκιόζης βγαίνει από την καλύβα του αμέριμνος, για να αντικρίσει τον Μορφονιό. Το αίμα του κόβεται και γυρίζει στην καλύβα του τρομοκρατημένος, ουρλιάζοντας: «Μανούλα μου, μια μπουλντόζα». Ξαναβγαίνει επιφυλακτικά, για να παρατηρήσει... αυτό το θαύμα της φύσης. Όπως είναι φυσικό, ο Μορφονιός δεν ξεφεύγει από την ειρωνεία του και την αμείλικτη και αιχμηρή του γλώσσα. «Παιδιά, φέρτε μια θέση γιο το σώμα του και δυο θέσεις για το κεφάλι του» και άλλα παρόμοια τα οποία, ωστόσο, ουδόλως πτοούν τον ομορφονιό.

 Πηγή: http://www.karagkiozis.com/char_omorf.htm

Μιχάλης Κουρντιάν

Σταύρακας

Με το Σταύρακα τα πράγματα είναι πολύ πιο πολύπλοκα, αν μπει κάποιος στο δίλλημα αν "οι μάγκες υπάρχουν πια" ή "αν τους πάτησε το τρένο". Ο Σταύρακας εμφανίζεται πότε ως μάγκας και πότε ως ψευτόμαγκας, ανάλογα με το αν ο καλλιτέχνης θέλει να σατιρίσει τη συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπου. Με το γιλέκο και το σακάκι να κρέμεται στον έναν ώμο, το κομπολόι, το καβουράκι και το μαχαίρι περασμένο στο ζωνάρι του, υπήρξε κάποτε μια ολοζώντανη μορφή που τριγύριζε στους τεκέδες και στα ρεμπέτικα στέκια. Είναι λεβέντης, ευθής και δε μασάει τα λόγια του. Έχει τη δική του ιδιότυπη αντίληψη περί τιμής και ανδρείας. έχει και αυτός μακρύ χέρι, κάτι που μας δείχνει πως ρέπει προς τον καβγά και τις αψιμαχίες. Πρόκειται, επίσης για ένα φλογερό τυπο, όχι με το ρομαντισμό και την καλλιτεχνική ιδιοσυγκρασία του Σιόρ Διονυσίου, αλλά με αυτή του μάγκα, του περιθωριακού, αυτού που αντίκειται στο νόμο ή τον παίρνει στα χέρια του.

http://www.karagkiozis.com/deite -xaraktires.htm

 

Μαρία Παξινού

Σολομών

Σολομών ή Σολωμός, για τον Καραγκιόζη.
Ο κλασσικός έμπορος, πολύ πλούσιος και πολύ τσιγκούνης. Είναι ο σπιτονοικοκύρης του Καραγκιόζη, που καθότι Εβραίος, δεν μπορεί να εισπράξει το νοίκι τα Σάββατα. Γι′ αυτό κι ο Καραγκιόζης έχει βρει το κόλπο και του λέει κάθε φορά ότι θα τον πληρώσει το Σάββατο. Οι Εβραίοι της Ελλάδας και οι Τσιγγάνοι συνήθιζαν, όπως και οι Έλληνες, να παίζουν θέατρο σκιών στα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Είναι πολύ πιθανό, λοιπόν, η φιγούρα αυτή να είναι κατάλοιπο εκείνης της εποχής. Όταν αναφερόμαστε στον Εβραίο, πρέπει να διευκρινίσουμε πως αφορά ένα συγκεκριμένο τύπο της εβραϊκής κοινωνίας: τον έμπορο. Θα μπορούσε να αναφέρεται σε οποιονδήποτε έμπορο, οποιασδήποτε φυλής ή ράτσας.

Βικιπαίδεια

http://www.karagiozismuseum.gr/figoures/

 Νεκτάριος Φουστέρης

Ο Σιορ Διονύσιος (Νιόνιος)

Σατιρίζει τον τύπο του ξεπεσμένου αριστοκράτη από την Ζάκυνθο ή απλά του φαντασιόπληκτου ζακυνθινού που πιστεύει πως κατάγεται από αρχοντική και πλούσια οικογένεια. Είναι όμως αξιοπρεπής, πολιτισμένος, αγαθός, ομιλητικός και εξαιρετικά γρήγορος στην ομιλία του όπως και οι συντοπίτες του. Είναι καλοντυμένος, φορά ψηλό καπέλο και παρασύρεται εύκολα στις κατεργαριές του φίλου του, Καραγκιόζη.

www.karagiozisspiropoulou.gr

Διονύσης Νέγκας